
Zamonaviy dunyoda moliyaviy mustaqillik nafaqat orzu, balki zaruratga aylanmoqda. Ayniqsa, iqtisodiyoti jadal rivojlanayotgan, investitsiya imkoniyatlari kengayib borayotgan va raqamlashtirish global moliyaviy vositalarga kirishni ochib bergan Oʻzbekistonda bu dolzarb masala hisoblanadi. Soʻnggi tadqiqotlarga koʻra, Oʻzbekiston kriptoaktivlarni qabul qilish boʻyicha dunyoda 33-oʻrinni egallab, fintex va raqamli moliya xizmatlari sohasida barqaror oʻsishni namoyish qilmoqda.
Passiv daromad — bu doimiy faol ishtirokingizni talab qilmaydigan pul tushumidir. Faol daromaddan farqli oʻlaroq, bu yerda siz vaqtni pulga almashtirmaysiz, aksincha, daromad siz uchun hatto uyquda ham ishlaydi. Bu investitsiyalar, koʻchmas mulkni ijaraga berish, mualliflik huquqlari, hamkorlik dasturlari yoki sizsiz ishlay oladigan biznes orqali boʻlishi mumkin.
Nima uchun passiv daromad aynan Oʻzbekistonda muhim?
Inflyatsiya va iqtisodiy oʻzgarishlardan himoya.
Tez oʻzgarayotgan mehnat bozorida daromad manbalarini diversifikatsiya qilish imkoniyati.
Mamlakat rivojlanayotgan iqtisodiyotidagi noyob imkoniyatlardan foydalanish.
Quyida Oʻzbekiston bozorining real imkoniyatlari va dolzarb tendensiyalariga asoslanib, passiv daromad yaratishning eng samarali va ommabop 7 usuli keltirilgan.
1. Bank omonatlari va jamgʻarma hisoblari
Bank omonatlari Oʻzbekistonda eng xavfsiz va barqaror passiv daromad manbalaridan biri boʻlib qolmoqda. Daromadliligi konservativ boʻlsa ham, u barqarorlik va oldindan aytib boʻladigan tushumlarni ta’minlaydi.
Aniq stavkalar va hisob-kitoblar:
Muddatli omonatlar (soʻmda): Xalq banki – yillik 22% gacha, Asaka bank – 20% gacha, Kapitalbank – 19% gacha.
Valyuta omonatlari: Dollar boʻyicha 4–5.5% gacha.
Jamgʻarma hisoblari: 12–18% gacha daromad bilan qoʻshimcha mablagʻ kiritish va qisman yechib olish imkoniyati mavjud.
Tavsiyalar:
Omonatlarni bir nechta bankda joylashtirib, 200 mln soʻmgacha boʻlgan depozitlarni sugʻurtalash tizimidan foydalaning. Shuningdek, banklarning aksiyalarini kuzatib boring.
2. Koʻchmas mulkka investitsiya va ijaraga berish
Koʻchmas mulk passiv daromadning eng ishonchli manbalaridan biri boʻlib, 2024–2025-yillarda ijara narxlari 10–16% arzonlashgani sababli bozorda kirish uchun qulay davr.
Toshkentdagi narxlar:
1 xonali kvartira – $20 000–40 000
2 xonali – $35 000–70 000
3 xonali – $50 000–120 000
Ijara stavkalari:
Daromadlilik hisoboti:
Kvartirani $30 000 ga olib, oyiga $300 ga ijaraga bersangiz, yiliga $3 600 yoki 12% yillik daromad. Ta’mirlash va xizmat xarajatlarini hisobga olganda sof daromad 9–10%.
Tavsiyalar:
Eng istiqbolli hududlar — Yunusobod (infratuzilma oʻsishi), Chilonzor (barqaror talab), yangi massivlar (narx oshishi potentsiali).
3. Aksiyalar, obligatsiyalar va qimmatli qogʻozlar
Toshkent Respublika fond birjasida 100 dan ortiq emitent faoliyat yuritmoqda, umumiy kapitalizatsiya $2 mlrd dan oshgan.
Imkoniyatlar:
Davlat obligatsiyalari: 15–20% gacha, minimal kirish – 1 mln soʻm.
Korporativ obligatsiyalar: 25–30% gacha, ammo xavf yuqoriroq.
Dividend aksiyalari: Bank va yirik kompaniyalar 4–10% gacha dividend toʻlaydi.
Qanday boshlash kerak:
15 ta litsenziyaga ega broker orqali savdo qilish mumkin, minimal summa – 1 mln soʻm.
4. Kriptovalyutalar va raqamli aktivlar
Oʻzbekiston kriptoaktivlarni qabul qilish boʻyicha dunyoda 33-oʻrinda, UzNEX birjasida kuniga 1 000 BTC gacha savdo qilinadi.
Daromad olish yoʻllari:
Misol: $1 000 Ethereum steykingida yiliga $50.
Oʻzbekistonda ommaboplik:
Kriptoinvestorlarning oʻrtacha xaridi 50 000–200 000 soʻm.
5. Hamkorlik dasturlari va referal marketing
Minimal investitsiya bilan passiv daromad olishning eng qulay yoʻli.
Misol: EUROASIA Insurance
Sugʻurta bozori yiliga 15–20% ga oshmoqda, avtomobil parki ham kengaymoqda.
6. Raqamli mahsulotlar va kontent yaratish
Raqamli mahsulotlar passiv daromadning zamonaviy yoʻnalishi hisoblanadi.
Misollar:
Onlayn kurslar: 100 ta kursni $100 ga sotish = $10 000.
Telegram kanallari: 10 000 obunachida oyiga $300–1 500.
YouTube: 100 000 koʻrish bilan oyiga $100–500.
Mobil ilovalar: Reklama orqali 1 000 koʻrishga $0.5–2.
Uzbek tilidagi kontent kamroq raqobatga ega, eng talabgir yoʻnalishlar — biznes, IT, moliyaviy savodxonlik.
7. Startaplar va venchur investitsiyalar
Oʻzbekiston startap ekotizimi boʻyicha dunyoda 98-oʻrinda, 2024-yilda startaplarga $4 mln dan ortiq sarmoya kiritilgan.
Imkoniyatlar:
Kraudinvesting: $100–1 000 dan boshlash, 15–25% yillik daromad.
Venchur fondlar: AloqaVentures – 20–30% yillik daromad.
Toʻgʻridan-toʻgʻri investitsiya: 3–5 yilda 100–500% foyda.
Eng istiqbolli yoʻnalishlar: Fintex (40%), e-commerce, medtex, agrotex.
Xulosa
2025-yilda Oʻzbekistonda passiv daromad yaratish uchun imkoniyatlar juda keng. Muhimi — oddiy va tushunarli vositalardan boshlab, asta-sekin turli manbalarni qoʻshib borishdir.
Bugun boshlang:
Bankda 15–18% bilan jamgʻarma hisobi oching.
EUROASIA Insurance hamkorlik dasturiga qoʻshiling – eai.uz/oz/partner.
18–20% daromadli davlat obligatsiyalarini oʻrganing.
9–12% yillik daromad bilan koʻchmas mulkni koʻrib chiqing.
Moliyaviy kelajagingizni bugundan qura boshlang!