
Замонавий дунёда молиявий мустақиллик наfaқат орзу, балки заруратга айланмоқда. Айниқса, иқтисодиёти жадал ривожланаётган, инвестиция имкониятлари кенгайиб бораётган ва рақамлаштириш глобал молиявий воситаларга киришни очиб берган Ўзбекистонда бу долзарб масала ҳисобланади. Сўнгги тадқиқотларга кўра, Ўзбекистон криптоактивларни қабул қилиш бўйича дунёда 33-ўринни эгаллаб, финтех ва рақамли молия хизматлари соҳасида барқарор ўсишни намоён қилмоқда.
Пассив даромад — бу доимий фаол иштирокингизни талаб қилмайдиган пул тушумидир. Фаол даромаддан фарқли ўлароқ, бу ерда сиз вақтни пулга алмаштирмайсиз, аксинча, даромад сиз учун ҳатто ухлаётганда ҳам ишлайди. Бу инвестициялар, кўчмас мулкни ижарага бериш, муаллифлик ҳуқуқлари, ҳамкорлик дастурлари ёки сизнинг кундалик иштирокингизсиз ишлай оладиган бизнес орқали бўлиши мумкин.
Нима учун пассив даромад айнан Ўзбекистонда муҳим?
Инфляция ва иқтисодий ўзгаришлардан ҳимоя.
Тез ўзгараётган меҳнат бозорида даромад манбаларини диверсификация қилиш имконияти.
Мамлакат ривожланаётган иқтисодиётидаги нойоб имкониятлардан фойдаланиш.
Қуйида Ўзбекистон бозорининг реал имкониятлари ва долзарб тенденцияларига асосланиб, пассив даромад яратишнинг энг самарали ва оммабоп 7 усули келтирилган.
1. Банк омонатлари ва жамғарма ҳисоблари
Банк омонатлари Ўзбекистонда энг хавфсиз ва барқарор пассив даромад манбаларидан бири бўлиб қолмоқда. Даромадлилиги консерватив бўлса ҳам, у барқарорлик ва олдиндан айтиб бўладиган тушумларни таъминлайди.
Аниқ ставкалар ва ҳисоб-китоблар:
Муддатли омонатлар (сўмда): Халқ банки – йиллик 22% гача, Асака банк – 20% гача, Капиталбанк – 19% гача.
Валюта омонатлари: Доллар бўйича 4–5.5% гача.
Жамғарма ҳисоблари: 12–18% гача даромад билан қўшимча маблағ киритиш ва қисман ечиб олиш имконияти мавжуд.
Тавсиялар:
Омонатларни бир нечта банкда жойлаштириб, 200 млн сўмгача бўлган депозитларни суғурталаш тизимидан фойдаланинг. Шунингдек, банкларнинг акцияларини кузатиб боринг.
2. Кўчмас мулкка инвестиция ва ижарага бериш
Кўчмас мулк пассив даромаднинг энг ишончли манбаларидан бири бўлиб, 2024–2025-йилларда ижара нархлари 10–16% арзонлашгани сабабли бозорга кириш учун қулай давр.
Тошкентдаги нархлар:
1 хонали квартира – $20 000–40 000
2 хонали – $35 000–70 000
3 хонали – $50 000–120 000
Ижара ставкалари:
Даромадлилик ҳисоби:
Квартирaни $30 000 га олиб, ойига $300 га ижарага берсангиз, йилига $3 600 ёки 12% йиллик даромад. Таъмирлаш ва хизмат харажатларини ҳисобга олганда соф даромад 9–10%.
Тавсиялар:
Энг истиқболли ҳудудлар — Юнусобод (инфратузилма ўсиши), Чилонзор (барқарор талаб), янги массивлар (нарх ошиши потенциали).
3. Акциялар, облигациялар ва қимматли қоғозлар
Тошкент Республика фонд биржасида 100 дан ортиқ эмитент фаолият юритмоқда, умумий капитализация $2 млрд дан ошган.
Имкониятлар:
Давлат облигациялари: 15–20% гача, минимал кириш – 1 млн сўм.
Корпоратив облигациялар: 25–30% гача, аммо хавф юқорироқ.
Дивиденд акциялари: Банк ва йирик компаниялар 4–10% гача дивиденд тўлайди.
Қандай бошлаш керак:
15 та лицензияга эга брокер орқали савдо қилиш мумкин, минимал сумма – 1 млн сўм.
4. Криптовалюталар ва рақамли активлар
Ўзбекистон криптоактивларни қабул қилиш бўйича дунёда 33-ўринда, UzNEX биржасида кунига 1 000 BTC гача савдо қилинади.
Даромад олиш йўллари:
Мисол: $1 000 Ethereum стейкингида йилига $50.
Ўзбекистонда оммaбоплик:
Криптоинвесторларнинг ўртача хариди 50 000–200 000 сўм.
5. Ҳамкорлик дастурлари ва реферал маркетинг
Минимал инвестиция билан пассив даромад олишнинг энг қулай йўли.
Мисол: EUROASIA Insurance
Суғурта бозори йилига 15–20% га ошиб бормоқда, автомобил парки ҳам кенгаймоқда.
6. Рақамли маҳсулотлар ва контент яратиш
Рақамли маҳсулотлар пассив даромаднинг замонавий йўналиши ҳисобланади.
Мисоллар:
Онлайн курслар: 100 та курсни $100 га сотиш = $10 000.
Telegram каналлари: 10 000 обуначида ойига $300–1 500.
YouTube: 100 000 кўриш билан ойига $100–500.
Мобил иловалар: Реклама орқали 1 000 кўришга $0.5–2.
Ўзбек тилидаги контент камроқ рақобатга эга, энг талабгир йўналишлар — бизнес, IT, молиявий саводхонлик.
7. Стартаплар ва венчур инвестициялар
Ўзбекистон стартап экотизими бўйича дунёда 98-ўринда, 2024-йилда стартапларга $4 млн дан ортиқ сармоя киритилган.
Имкониятлар:
Краудинвестинг: $100–1 000 дан бошлаш, 15–25% йиллик даромад.
Венчур фондлар: AloqaVentures – 20–30% йиллик даромад.
Тўғридан-тўғри инвестиция: 3–5 йилда 100–500% фойда.
Энг истиқболли йўналишлар: Финтех (40%), e-commerce, медтех, агротех.
Хулоса
2025-йилда Ўзбекистонда пассив даромад яратиш учун имкониятлар жуда кенг. Мухими — оддий ва тушунарли воситалардан бошлаб, аста-секин турли манбаларни қўшиб боришдир.
Бугун бошланг:
Банкда 15–18% билан жамғарма ҳисоби очинг.
EUROASIA Insurance ҳамкорлик дастурига қўшилинг – eai.uz/uz/partner.
18–20% даромадли давлат облигацияларини ўрганинг.
9–12% йиллик даромад билан кўчмас мулкни кўриб чиқинг.
Молиявий келажагингизни бугундан қура бошланг!