Ҳозирги бизнес юритиш шароитида корпоратив суғурта хавфларни самарали бошқаришнинг ажралмас қисмига айланмоқда. Ўзбекистондаги компаниялар ҳар куни турли таҳдидлар билан тўқнаш келмоқда: табиий офатлардан тортиб иш жойидаги шикастланишларгача. Тўғри ташкил этилган корпоратив суғурта тизими нафақат бизнеснинг молиявий манфаатларини ҳимоя қилади, балки қонунчилик талабларига риоя этилишини ҳам таъминлайди.
Ўзбекистонда автокредитлар йўлида автомобиллар харид қилиш асосий йўналишга айланди, аммо КАСКОнинг мажбурий тури – банкларнинг шерик суғурта компаниялари орқали жуда қимматга тушадиган яширин харажатлар судани умумий қийматига сезиларли даражада таъсир қилади. 15 дан ортиқ банк 16.99%дан 31.5%гача бўлган фоиз ставкалари билан автокредит таклиф қилади, лекин ҳақиқатда қарз олувчиларни мазкур банктарнинг шерик суғурта компаниялари орқали қиммат КАСКО полисларини расмийлаштиришга мажбурлашади.
Ўзбекистонда ишончли суғурта компаниясини топиш ҳар доим ҳам осон эмас. Реклама кўп, ҳаммаси энг яхшисини ваъда қилади, аммо реал сервис ва қўллаб-қувватлаш ҳар доим ҳам юксак даражада эмас. Хато қилмаслик учун оддий, аммо самарали чек-листдан фойдаланинг.
Ўзбекистонда автомобил сотиб олиш мажбурий автосуғурта расмийлаштирилишини талаб қилади. ОСAГО (транспорт воситалари эгалари фуқаролик жавобгарлиги мажбурий суғуртаси) — бу шунчаки расмиятчилик эмас, балки йўл транспорт ҳодисаларида юз бериши мумкин бўлган юз минглаб сўмни тежаб қолишингизга ёрдам берадиган муҳим молиявий ҳимоя воситасидир. Ўзбекистон Республикаси қонунчилигига мувофиқ, ҳар бир транспорт воситаси эгаси амалдаги ОСAГО полисига эга бўлиши шарт, акс ҳолда жиддий жарималар қўлланилади.
Ўзбекистонда автомашина суғуртаси 2025 йилда жамиятда масъулиятли транспорт воситасини бошқаришнинг ажралмас қисмига айланди. Автомобил эгалари янги қонунчилик талаблари, тариф сиёсатининг ўзгариши ва йўлда ўз манфаатларини ҳимоя қилишнинг кенгайтирилган имкониятлари билан юзма-юз келмоқда. Суғуртанинг хусусиятларини тушуниш тўғри қарор қабул қилишга ва ўзингиз ҳамда йўлдаги бошқалар учун ишончли ҳимояни таъминлашга ёрдам беради.
Авваллари мажбурий автосуғуртани расмийлаштириш учун суғурта компаниясининг офисига бориш, навбатда туриш ва қоғоз шаклида анкета тўлдириш керак эди. Энди эса, Ўзбекистонда рақамли технологияларнинг ривожланиши туфайли, ОСАГОни уйдан ёки офисдан чиқмасдан, бор-йўғи 5–10 дақиқа ичида онлайн сотиб олиш мумкин. Бу айниқса вақтни қадрлайдиган банд одамлар ва янги ҳайдовчилар учун жуда қулай.
Ўзбекистон 2025 йилга қадар энергетика балансида 20% қайта тикланадиган энергия улушига эришиш мақсадини қўйган бўлиб, барқарор ривожланишга бўлган қатъий садоқатини намоён этмоқда. Ушбу миллий ташаббус доирасида қуёш энергетикаси инфратузилмасини кенгайтириш ишлари олиб борилмоқда ва турли давлат дастурлари доирасида 74 172 та янги қуёш панели ўрнатилиши режалаштирилган.
Автомобил сотиб олаётганда, айниқса биринчи марта, ҳар бир ҳайдовчи автосуғурта ҳақида ўйлаб кўради. Ўзбекистонда энг машҳур икки турдаги транспорт воситаларини суғурта қилиш мавжуд: ОСАГО (ОСГОВТС) ва КАСКО. Аммо улар орасида қандай фарқ бор ва айнан сизга қайси полис керак? Улар орасидаги фарқни тушуниш тўғри танлов қилишингиз ва молиявий жиҳатдан ҳимояланган бўлишингизга ёрдам беради.
Ушбу муҳим регулятор ўзгариш Ўзбекистоннинг бутун мамлакат бўйлаб қуёш энергияси ўрнатмаларининг сифат ва ишончлилигини таъминлашга бўлган қатъий ёндашувини кўрсатади. Истеъмолчилар, ўрнатувчилар ва техник мутахассислар учун бу янги техник талабларни тушуниш жуда муҳим — чунки бу фақатгина мувофиқликни эмас, балки самарадорликни максималлаштириш, давлат имтиёзларига ва суғурта ҳимоясига эга бўлиш имконини ҳам белгилайди.
Ўзбекистонда кўплаб автомобилистлар ОСАГО (ОСГОВТС)ни қонун билан мажбурий қилиб қўйилган расмийлик деб қабул қилишади. Аммо бу қуруқ таърифлар ва рақамлар ортида автосуғурта ҳақиқатан ҳам одамларни катта молиявий йўқотишлардан сақлаб қолган воқеий ҳикоялар яширингандир. Ушбу мақолада суғурта компаниялари амалиётидан олинган бир неча ҳолатларни баён қиламиз — уларда ОСАГО полиси мижозлар бюджети учун ҳақиқий қутқарувчи бўлган.
Йўл-транспорт ҳодисаси (ЙТҲ) — айниқса янги ҳайдовчи учун — стрессли вазият ҳисобланади. Агар сизда ОСАГО полиси мавжуд бўлса ҳам, ўз ҳуқуқларингизни ҳимоя қилиш ва тўғри компенсация олиш (агар жабрланувчи бўлсангиз) ёки суғурта компанияси томонидан зарарни тўғри расмийлаштириш (агар айбдор бўлсангиз) учун қандай йўл тутиш лозимлигини билиш жуда муҳим.
Ўзбекистонда автомобиль бозори жадал ривожланмоқда ва шу билан бирга сифатли эҳтиёт қисмларга бўлган талаб ҳам ўсмоқда. Пойтахт Тошкентда автотранспорт эгалари учун автозапчастлар дўконлари ва бозорларининг кенг танлови мавжуд. Ушбу мақолада мижозлар фикрлари, ассортимент ва хизмат сифатига асосланган ҳолда Тошкентда автозапчастлар харид қилиш учун энг яхши жойлар рейтинги тақдим этилган.
Биз аввалги мақолаларимизда комплекс ҳимоя, тез тўловлар, қўшимча хизматлар ва КАСКО полисининг янги ҳайдовчилар ҳамда қимматбаҳо автомашина эгалари учун алоҳида аҳамияти ҳақида гаплашдик. Бугун эса КАСКОни танлашнинг бешинчи сабаби – уни онлайн расмийлаштиришдаги ажойиб осонлик ва қулайлик ҳақида сўз юритамиз.
Ўзбекистон фуқаролари учун шенген визасини олиш Европа тиббий суғуртаси стандартларига қатъий риоя қилишни талаб қилади. EUROASIA Insurance ушбу талабларга тўлиқ жавоб берадиган ва Европада бўлиш вақтида комплекс ҳимояни таъминловчи махсус суғурта дастурларини таклиф этади.
Ҳисоботга кўра, 2023 йилнинг 10 ойи давомида Ўзбекистон 3,85 миллионта қуёш панели импорт қилган. Бу шунчалик катта рақамки, ўтган йилга нисбатан 21 баробар кўпайтиришни англатади ва мамлакатда қуёш энергетикасининг тезкор ва амбициоз ўсишини яққол намоён этади. Ўзбекистон барқарор келажак ҳақидаги аниқ тасаввур ва давлат томонидан қўллаб-қувватланаётган кучли ташаббуслар асосида қайта тикланадиган энергетикага ўтишда сезиларли натижаларга эришмоқда.
Касбий хавфлар тизимида тўғри таснифлаш — иш берувчилар учун ОСГОР бўйича харажатларни аниқ режалаштиришда жуда муҳим ҳисобланади. Барча иқтисодий фаолият турлари 20 та хавф синфига бўлинган бўлиб, коэффициентлар 0,571 дан 7,714 гача бўлиши мумкин.
Транспорт воситаси эгаларининг фуқаролик жавобгарлигини мажбурий суғурталаш (ОСАГО, Ўзбекистонда шунингдек, ОСГОВТС деб ҳам юритилади) — ҳар бир ҳайдовчи ҳаётининг ажралмас қисмига айланган. Бироқ бу мавзуда жуда кўп миш-мишлар ва нотўғри тушунчалар мавжуд бўлиб, улар автосуғурта моҳиятини тўғри тушунишга халал беради ва салбий оқибатларга олиб келиши мумкин. Айниқса бу яқинда ҳайдовчи бўлган ёки биринчи марта машина сотиб олиш арафасида турганлар учун долзарб.
Мажбурий иш берувчи фуқаролик жавобгарлиги суғуртаси (ОСГОР) — Ўзбекистонда ишчи-ходимларга эга бўлган барча иш берувчилар учун мажбурий ҳисобланади. Тизим 2009 йилдан амал қилиб келмоқда ва 2009 йил 16 апрелда қабул қилинган қонун асосида тартибга солинади.
Автомобилнинг биринчи марта харид қилиниши — ҳаяжонли воқеа, лекин мулкдорлик ҳисси билан бир қаторда масъулият ҳам пайдо бўлади. Шу масъулиятларнинг энг муҳими — автотранспорт воситаси эгалари фуқаролик жавобгарлигининг мажбурий суғуртаси (ОСАГО, ёки ОСГОВТС) ҳисобланади. Ўзбекистонда бу полиснинг мавжудлиги қатъий назорат қилинади ва унга эга бўлмаган ҳолда транспорт бошқариш нафақат ЙТҲда молиявий хавф туғдиради, балки аниқ жарималарга ҳам сабаб бўлади. 2025 йилда ОСАГО полисининг йўқлиги учун қандай жарималар қўлланилади ва улардан қандай қочиш мумкин — шуларни кўриб чиқамиз.
Ўзбекистонда, бошқа кўплаб мамлакатлар каби, сохта суғурта полислари муаммоси мавжуд. Виждонсиз воситачилар ёки фирибгарлар сизга қалбаки ҳужжат сотиши мумкин, бундай полис эса ЙТҲ содир бўлганда ҳеч қандай ҳимоя таъминламайди. Айниқса, автосуғурта соҳасида етарлича тажрибага эга бўлмаган янги ҳайдовчилар бунга нисбатан заиф ҳисобланади. Унда қандай қилиб ОСАГО полисингиз ҳақиқийлигига ишонч ҳосил қилиш мумкин? Қуйида ишончли 3 та усулни кўриб чиқамиз.
Ҳаракат хавфсизлигини таъминлашда мажбурий автосуғурта (ОСАГО) Ўзбекистон йўлларида муҳим ўрин тутади. Бироқ суғурта полисини расмийлаштиришда айниқса бошловчи ҳайдовчилар томонидан йўл қўйиладиган хатолар жиддий оқибатларга олиб келиши мумкин. Қуйида ОСАГОни расмийлаштиришдаги энг кенг тарқалган 7 та хато ва улардан қандай қочиш мумкинлиги ҳақида сўз боради.
КАСКОнинг афзалликлари ҳақида мақолалар силсиласини давом эттирамиз. Биринчи мақоламизда умумий шарҳ бердик, иккинчисида — комплекс ҳимоя ҳақида, учинчисида — тезкор тўловлар ҳақида гаплашдик. Бугун эса КАСКО полисини йўлдаги ҳақиқий ёрдамчига айлантирадиган ёқимли ва фойдали бонуслар — қўшимча сервислар ҳақида сўз боради.
Мақолалар силсиласининг биринчи қисмидан биз КАСКО расмийлаштиришнинг 5 та асосий сабабини кўриб чиқдик, иккинчи қисмда эса ушбу полис тақдим этувчи комплекс ҳимоя ҳақида батафсил тўхталдик. Бугун эса бундан кам бўлмаган муҳим афзаллик – суғурта тўловларининг тезлиги ва ишончлилиги ҳақида сўз юритамиз.
Ўзбекистондаги кўплаб ҳайдовчилар мажбурий фуқаролик жавобгарлиги суғуртаси (ОСАГО) билан чекланишади. Бироқ шуни тушуниш муҳимки: ОСАГО фақатгина бошқа йўл ҳаракати иштирокчилари олдидаги жавобгарлигингизни қоплайди. Агар сиз ЙТҲ сабабчиси бўлсангиз, суғурта компаниянгиз зарар кўрган тарафга тўловни амалга оширади. Лекин автомобилингизни ким таъмирлайди? Бу ҳолатда ОСАГО ёрдам бермайди.
Аввалги мақолаларимизда КАСКО полиси тақдим этадиган комплекс ҳимоя, тезкор тўловлар ва қўшимча сервислар ҳақида сўз юритдик. Бугунги мавзумиз — нима учун айрим ҳайдовчилар гуруҳи учун (яъни, янги ҳайдовчилар ва қимматбаҳо автомашина эгалари учун) КАСКО нафақат тавсия этилади, балки деярли зарур эканлигини кўрсатади.
Ўзбекистонда автоэгалари ўз транспорт воситасини қўшимча ҳимоя қилиш ҳақида кўпроқ ўйлай бошлашди. Мажбурий ОСАГОдан фарқли ўлароқ, КАСКО Ўзбекистонда ихтиёрий суғурта бўлиб, автомобил эгасининг манфаатларини ҳимоя қилади. Нима учун КАСКО полисини расмийлаштиришни кўриб чиқиш лозим? Қуйида 5 та асосий сабабни келтирамиз.
2025 йилда бу тенденция янги чўққиларга етди, ва Ўзбекистоннинг ўзидаги таълим ислоҳотлари чет эл тажрибасига бўлган қизиқишни янада оширди. Бироқ, сифатли таълим излаётганда, зарур ҳимоя — тиббий суғурта ҳақида унутмаслик жуда муҳим. Бу ҳимоя муваффақиятли ўқиш ва жиддий муаммолар орасида ҳал қилувчи омилга айланиши мумкин.
Аммо бугунги кунда Ўзбекистонда саёҳат суғуртаси нафақат ҳашамат, балки заруратга айланмоқда — айниқса Тошкентликлар учун, чунки халқаро сафарлар улар ҳаётининг оддий қисмига айланган.
2024 йил сентябридан бошлаб мамлакатда барча суғурта шартномаларини ягона ахборот тизими орқали электрон рўйхатдан ўтказиш мажбурий бўлди. Демак, онлайн суғуртани расмийлаштириш энди бор-йўғи бир неча клик билан — уйдан, ишдан ёки ҳатто кафе томон йўлда амалга ошади.
Аммо амалиётда сифатли ҳимоя ҳамёнбоп бўлиши мумкин. Энг муҳими — сизга ҳақиқатан керак бўлган хизматларни танлаб, ортиқча функциялар учун тўламасликдир.
Ёшликда касалликлар ёки жароҳатлар ўзингизга тегишли эмасдек туюлади. Лекин ҳаёт шунақаки — кутилмаган ҳолатлардан ҳатто 20 ёшда ҳам ҳеч ким суғурталанмаган. Бундай пайтларда Ўзбекистонда соғлиқни суғурта қилиш — муҳим эҳтиёт чораси ва ҳақиқий ёрдам бўлиши мумкин.
Ўзбекистонда суғуртага ҳали ҳам ишончсиз қарашади. Келинг, машҳур миш-мишларни йўққа чиқарамиз ва суғуртанинг ҳақиқий моҳияти нимада эканини тушунтирамиз.
Агар сизнинг машинагиз бўлса, сиз албатта ОСАГО ҳақида эшитгансиз. Бу мажбурий суғурта полиси бўлиб, усиз шаҳарда ҳам, шаҳар ташқарисида ҳам ҳайдаш мумкин эмас. Агар ҳали автомобиль сотиб олишни режалаштираётган бўлсангиз, айнан ҳозир бу ҳақда билиб олиш учун тўғри вақт. Нега умуман ОСАГО керак? Тасаввур қилинг: сиз ЙТҲга учраб, бошқа бировнинг машинасига шикаст етказдингиз ёки
Кўпчилик шундай деб ўйлайди: «Нега менга суғурта керак? Мен билан ҳеч нарса бўлмайди-ку!» Лекин ҳаёт режаларни кескин ўзгартираётганда, Ўзбекистонда ҳаётни суғурта қилиш харажат эмас, балки ёрдам ва ҳимояга айланади.
