Birinchi avtomobilni xarid qilish — hayajonli va esda qolarli voqea. Ammo bu quvonch bilan birga muhim mas’uliyatlar ham paydo bo‘ladi. Eng asosiysi — majburiy fuqarolik avtomobil sug‘urtasi, ya’ni OSAGO (yoki rasmiy nomi bilan OSGOVTS). O‘zbekistonda ushbu sug‘urta polisini mavjudligi qat’iy nazorat qilinadi. Sug‘urtasiz mashina boshqarish esa nafaqat YTH yuz berganda moliyaviy xavflarga olib keladi, balki aniq belgilangan jarimalar bilan ham tahdid soladi. Keling, 2025-yilda OSAGO bo‘lmagan haydovchilarga qanday jarimalar qo‘llanilishini va ularni qanday qilib oldini olish mumkinligini ko‘rib chiqamiz.
Nega OSAGO majburiy?
Avvalo eslatib o‘tamiz: OSAGO sug‘urtasi — shunchaki tavsiya emas, balki qonuniy talabdir. Bu polis siz yo‘l-transport hodisasiga sababchi bo‘lganingizda, boshqalarga yetkazilgan moddiy yoki sog‘liq zararini belgilangan limit doirasida (40 million so‘m) sug‘urta kompaniyasi to‘lab berishini kafolatlaydi. Bu esa nafaqat jabrlanuvchini, balki sizning ham byudjetingizni kutilmagan xarajatlardan himoya qiladi. Sug‘urtasiz bo‘lish — bu himoyadan voz kechishdir.
2025-yilda OSAGO yo‘qligi uchun jarima miqdori
Agar YPX xodimi sizni to‘xtatib, amal qilayotgan OSAGO polisingiz yo‘qligini aniqlasa, sizga jarima qo‘llaniladi. Ushbu jarima miqdori Bazaviy Hisoblash Miqdoriga (BHM) bog‘langan bo‘lib, u hukumat tomonidan vaqti-vaqti bilan qayta ko‘rib chiqiladi.
2025-yil iyun holatiga ko‘ra, BHM — 375 000 so‘m. Amaldagi tartibga ko‘ra, OSAGO polisi yo‘qligi yoki muddati o‘tgan bo‘lsa, haydovchiga 1 BHM miqdorida jarima belgilanadi.
Shunday qilib, 2025-yil iyun holatiga ko‘ra OSAGO yo‘qligi uchun jarima — 375 000 so‘m.
Jarimani kamaytirish yo‘li: chegirma tizimi
Yaxshi yangilik shuki, O‘zbekistonda YTH va yo‘l harakati qoidalari buzilishi uchun belgilangan jarimalarni erta to‘lash tizimi mavjud. Agar siz OSAGO yo‘qligi uchun jarimani belgilangan muddatlarda to‘lasangiz, sezilarli darajada tejashingiz mumkin:
15 kun ichida to‘lov qilinsa — 50% chegirma: Faqat 187 500 so‘m to‘laysiz.
16–30 kun oralig‘ida — 30% chegirma: Jarima 262 500 so‘m bo‘ladi.
30 kundan keyin (lekin 60 kundan kechiktirmay): To‘liq 375 000 so‘m to‘lashingizga to‘g‘ri keladi.
To‘lov muddati va to‘lamaslik oqibatlari
Jarimani to‘lash uchun 60 kun muhlat beriladi. Bu jarimani e’tiborsiz qoldirish tavsiya etilmaydi. Agar siz belgilangan muddatda to‘lovni amalga oshirmasangiz, ish Majburiy ijro byurosiga (MIB) yuboriladi. Bu esa mol-mulkka taqiq qo‘yish yoki boshqa jiddiy oqibatlarga olib kelishi mumkin.
OSAGO yo‘qligi uchun jarimadan qanday qochish mumkin?
Javob oddiy: har doim amal qilayotgan OSAGO polisingiz bo‘lishi kerak. Mana ba’zi foydali maslahatlar:
Sug‘urtani o‘z vaqtida rasmiylashtiring. Polisini sotib olish yoki uzaytirishni orqaga surmang. Odatda OSAGO muddati — 1 yil.
Onlayn xizmatlardan foydalaning. Hozirda OSAGO’ni internet orqali 5–10 daqiqada rasmiylashtirish mumkin. Click, PayMe orqali to‘lov qilish, polisni email yoki ilovada olish imkoniyati mavjud.
Polis haqiqiyligini tekshiring. Onlayn rasmiylashtirilgan sug‘urtani rasmiy bazalar orqali tekshirib ko‘ring (ersp.e-osgo.uz yoki my.gov.uz orqali).
Ogohlantirish qo‘ying. Polis amal qilish muddati tugashidan ikki hafta oldin kalendarga eslatma qo‘shing, shunda siz uni stresssiz va vaqtida yangilay olasiz.
Muhim! 2025-yil 1-avgustdan jarimalar oshadi
2025-yil 3-iyunda qabul qilingan Prezident Farmoniga ko‘ra, 1-avgustdan boshlab BHM 375 000 so‘mdan 412 000 so‘mga oshiriladi. Demak, OSAGO bo‘lmaganlik uchun jarima ham 412 000 so‘mga teng bo‘ladi.
Yangi jarimalar bo‘yicha chegirmali to‘lovlar ham quyidagicha o‘zgaradi:
Shu bilan birga, 1-avgustdan eng kam ish haqi ham 1 155 000 so‘mdan 1 271 000 so‘mga oshiriladi, bu esa ayrim sug‘urta to‘lovlari hisob-kitoblariga ta’sir qilishi mumkin.
Mazkur ma’lumotlar Buxgalter.uz va Gazeta.uz rasmiy nashrlari orqali tasdiqlangan. 1-avgustdan keyingi davrda avtomobil sug‘urtasi xarajatlarini rejalashtirayotganda bu o‘zgarishlarni inobatga olish tavsiya etiladi.
Xulosa
OSAGO’siz haydash — nafaqat jarima, balki YTHda yuzaga keladigan katta moliyaviy xavflarga olib kelishi mumkin. Bugungi kunda O‘zbekistonda avtomobilni sug‘urtalash juda oddiy va qulay. OSAGO’ni vaqtida onlayn tarzda rasmiylashtirish — bu har bir haydovchining ongli va mas’uliyatli qadami. Tavakkal qilmang — OSAGO sug‘urtasini onlayn rasmiylashtiring va yo‘lda xotirjam bo‘ling!
