O‘zbekistonda OSAGO bo‘yicha haydovchilarni chalg‘itadigan 5 ta afsona

Transport vositasi egalari uchun majburiy fuqarolik javobgarligi sug‘urtasi — OSAGO (O‘zbekistonda u OSGOVTS deb ham yuritiladi) — har bir avtohaydovchining kundalik hayotidagi muhim jihatlardan biridir. Biroq bu mavzu atrofida turli mish-mishlar va noto‘g‘ri tushunchalar yuradi. Ular odamlarning avtosug‘urtaga bo‘lgan ishonchini susaytiradi va ba’zi hollarda jiddiy oqibatlarga olib keladi. Ayniqsa, ilk bor mashina olayotgan yoki yaqinda rulga o‘tirganlar bunday xatolarga tez duch keladi.

Keling, O‘zbekistondagi eng keng tarqalgan 5 ta OSAGO afsonasini ko‘rib chiqamiz.

1-afsona: “Baribir sug‘urta kompaniyalari to‘lov qilmaydi yoki ataylab cho‘zishadi”

Bu eng keng tarqalgan stereotiplardan biri. Ko‘plab haydovchilar YTH bo‘lsa, sug‘urta kompaniyasining eshigini poylab yurish, hujjatlar to‘plash va oxir-oqibat na to‘lovni olish, na to‘g‘ri baholanishiga ishonishadi.

Aslida esa: O‘zbekistonda OSAGO to‘lovlari qonuniy jihatdan aniq tartibga solingan. Litsenziyaga ega va ishonchli, yaxshi obro‘-e’tiborga ega kompaniyalar (avtosug‘urta reytinglariga qarang) barcha zarur hujjatlar taqdim etilgan va YTH to‘g‘ri rasmiylashtirilgan taqdirda, to‘lovlarni qonunda belgilangan muddatda (odatda 30 kungacha) amalga oshiradi. To‘lovdagi kechikishlar odatda hujjatlardagi yetishmovchilik, qo‘shimcha ekspertiza yoki YTH sharoitlari noaniq bo‘lsa — sud qarorini kutish bilan bog‘liq bo‘ladi. Bundan tashqari, sug‘urta kompaniyasi faoliyatini to‘xtatgan yoki aybdor haydovchi qochib ketgan holatlarda, O‘zbekistonda to‘lov kafolatlash fondi mavjud. Shu bois OSAGO — bu ishlaydigan mexanizm.

2-afsona: “OSAGO — bu faqat GAI uchun qog‘oz, foydasiz xarajat”

Ba’zi haydovchilar sug‘urtani faqat davlat talabi deb bilishadi — ya’ni jarima olmaslik uchun. Ular YTH ehtimolini past deb baholashadi va bu pulni boshqa joyga sarflashni afzal ko‘rishadi.

Aslida esa: OSAGO polisi — bu sizning moliyaviy himoyangiz. Tasavvur qiling: siz YTHga sababchi bo‘ldingiz. Hatto eng oddiy to‘qnashuv ham boshqa mashinani ta’mirlash uchun bir necha million so‘mga tushishi mumkin. Agar odamlar jabr ko‘rsa-chi? Davolanish xarajatlari nihoyatda katta bo‘lishi mumkin. OSAGO aynan shu holatlar uchun mo‘ljallangan — uchinchi shaxslarga yetkazilgan zararni, belgilangan limit (masalan, 40 million so‘mgacha) doirasida qoplaydi. OSAGO polisi, ayniqsa onlayn tarzda sotib olinsa, bu potentsial talafotlar oldida juda arzon. Bu sarf emas, balki xotirjamlikka qaratilgan sarmoya.

3-afsona: “OSAGO mening mashinamga yetgan zararni ham qoplaydi”

Bu yanglish tushuncha ko‘pincha yangi haydovchilar orasida uchraydi. Ular sug‘urta polisi bo‘lsa, har qanday zararni qoplashadi deb o‘ylashadi.

Aslida esa: OSAGO — bu sizning mas’uliyatingizni sug‘urtalovchi mahsulot. Ya’ni siz aybdor bo‘lgan YTHda o‘z avtomobilingizga yetgan zararni OSAGO qoplamaydi. U faqat jabrlanuvchi tomonning zarari uchun to‘lanadi. O‘z mashinangizni o‘g‘rilik, yong‘in yoki YTHdagi shikastlanishdan himoya qilish uchun esa qo‘shimcha sug‘urta — KASKO kerak bo‘ladi. OSAGO va KASKO — bu ikki xil mahsulot, ikki xil maqsadga xizmat qiladi.

4-afsona: “OSAGO narxi hamma joyda bir xil, solishtirishning foydasi yo‘q”

Axir bu majburiy sug‘urta-ku, davlat tartibga soladi. Unda narx bir xil bo‘lishi kerak, to‘g‘rimi?

Aslida esa: Ha, asosiy tariflar va koeffitsiyentlar qonuniy tarzda belgilanadi. Ammo sug‘urta kompaniyalari o‘z xizmatlariga qo‘shimcha koeffitsiyentlar qo‘llashi mumkin (masalan, avariyasiz haydovchilik uchun bonus-malus), xizmat sifati va qo‘shimcha imkoniyatlar taklif qilinadi. Onlayn polis sotib olishda — aggregator saytlari yoki rasmiy sug‘urtalovchilarda — aksiyalar va yaxshi shartlar uchrashi mumkin. Shuning uchun OSAGO polisini sotib olishdan oldin narxlarni solishtirib ko‘rish tavsiya etiladi.

5-afsona: “Elektron OSAGO (e-OSAGO) ishonchsiz, qog‘ozli variant yaxshiroq”

Ayniqsa katta yoshli haydovchilar onlayn sug‘urtaga shubha bilan qarashadi. Ular qog‘ozli polisga ko‘proq ishonishadi.

Aslida esa: Elektron OSAGO to‘liq yuridik kuchga ega. U davlatning yagona axborot bazasida ro‘yxatdan o‘tadi va YHXB xodimlari avtomobil raqami yoki haydovchi ma’lumotlari orqali polisning haqiqiyligini tekshirishi mumkin. Onlayn polis olish — bu tez, qulay va xavfsiz. Ko‘pincha bu bor-yo‘g‘i 5 daqiqa vaqt oladi. Polis sizga email orqali yoki ilova ichida yetkaziladi, uni telefoningizda saqlashingiz yoki istasangiz chop etib olishingiz mumkin. Muhimi — faqat rasmiy sayt yoki ishonchli platforma orqali rasmiylashtiring va haqiqiyligini tekshirib chiqing.

Ushbu afsonalarning inkori sizga yo‘llarda ishonchli harakat qilish, avtosug‘urtaning imkoniyatlaridan to‘g‘ri foydalanish va moliyaviy xavflarni kamaytirishga yordam beradi. Yodingizda bo‘lsin: xabardorlik — xavfsizlik va barqarorlik garovi.