Йўл-транспорт ҳодисаси (ЙТҲ): ОСАГО суғуртаси бор ҳолда қандай ҳаракат қилиш керак

Йўл-транспорт ҳодисаси (ЙТҲ) — айниқса янги ҳайдовчи учун — стрессли вазият ҳисобланади. Агар сизда ОСАГО полиси мавжуд бўлса ҳам, ўз ҳуқуқларингизни ҳимоя қилиш ва тўғри компенсация олиш (агар жабрланувчи бўлсангиз) ёки суғурта компанияси томонидан зарарни тўғри расмийлаштириш (агар айбдор бўлсангиз) учун қандай йўл тутиш лозимлигини билиш жуда муҳим.

Қуйида Ўзбекистонда иштирокчиларда ОСАГО автосуғуртаси бор ҳолда ЙТҲ содир бўлгандаги ҳаракатлар алгоритми келтирилган:

1-қадам: Тўхтанг ва хавфсизликни таъминланг

• Дарахол автомобилни тўхтатинг: ЙТҲ жойини тарк этманг, ҳатто шикаст етказиш кўзга кўринарсиз бўлса ҳам. Йўл ҳаракатига тўсқинлик қилмасдан, ҳодиса жойига илoji борича яқинроқ тўхтанг.

• Авария сигналини ёқинг: Бошқа ҳайдовчилар сизга эътибор қаратиши учун.

• Авария тўхташи белгисини қўйинг: ҚҚЙга мувофиқ, белги аҳоли пунктларида 15 метрдан, аҳоли пунктларидан ташқарида эса 30 метрдан кам бўлмаган масофага қўйилади.

• Вазиятни баҳоланг: Жабрланувчилар бор-йўқлигини текширинг. Агар ярадорлар бўлса, 103 рақамига қўнғироқ қилинг ва биринчи тиббий ёрдам кўрсатинг (агар билиминиз бўлса). Жабрланувчиларни ёрдамсиз қолдирманг!

2-қадам: ЙҲХБ (ГАИ) ходимларини чақиринг

• 102 рақамига қўнғироқ қилинг: ЙТҲ ҳақида хабар беринг, аниқ манзил, иштирокчилар сони ва жабрланувчилар бор-йўқлигини айтиб ўтинг.

• Автомобилларни жойидан қўзғатманг: ЙҲХБ ходимлари келиб, ЙТҲ схемасини тузгунча, автомашиналар ва ҳодиса билан боғлиқ бўлган жисмларни (шиша бўлаклари, тормоз излари ва ҳ.к.) ўзгаришсиз қолдиринг.

• Вазиятни ҳужжатлаштиринг: ЙТҲ жойини, автомашиналарнинг ўзаро жойлашувини, шикастларини, рақамларини фото/видео тарзда ёзиб олинг. Гувоҳлар бўлса, уларнинг ФИО ва алоқа маълумотларини ёзиб олинг.

3-қадам: Бошқа иштирокчилар билан маълумот алмашиш

• Хотиржам бўлинг: Мунозара ва ўзаро айблашлардан сақланинг.

• Маълумотларни ёзиб олинг: Бошқа ҳайдовчиларнинг ФИО, манзили, телефони, энг муҳими — уларнинг ОСАГО полиси маълумотларини ёзинг: суғурта компанияси номи, серия ва рақами. Имкон бўлса, полисларни расмга олинг.

4-қадам: ЙҲХБ ходимлари томонидан ҳужжатларни расмийлаштириш

• Инспектор келишини кутинг: У ЙТҲ схемасини, агар керак бўлса, маъмурий қоидабузарлик тўғрисидаги баённомани тузади ва иштирокчилар ҳамда гувоҳлардан тушунтириш олади.

• Ҳужжатларни диққат билан ўқинг: Имзолашдан олдин барча ҳужжатларни диққат билан ўқиб чиқинг. Агар рози бўлмасангиз, тушунтиришда ёки протоколда бу ҳақда ёзинг.

• Нусхаларини олинг: Баённома нусхаси ва ЙТҲда иштирок этганингиз ҳақида маълумотнома ёки бошқа зарур ҳужжатлар сизга берилишини таъминланг.

5-қадам: Суғурта компаниясига хабар бериш

• Суғурта компаниясига хабар қилинг: Айбдор бўлишингиз ёки жабрланувчи бўлишингиздан қатъи назар, ЙТҲдан сўнг 3–5 иш куни ичида суғурта компаниянгизга хабар беришингиз керак (аниқ муддатни полис шартларида текширинг).

• Агар жабрланувчи бўлсангиз: Айбдорнинг суғурта компаниясига мурожаат қилиб, тўлов олиш учун ариза беринг. Офис жойлашуви ёки онлайн ариза юбориш тартибини суғуртачи сайтидан билиб олинг.

6-қадам: Тўлов учун ариза бериш (жабрланувчи учун)

Керакли ҳужжатлар:

• Суғурта тўлови учун ариза (бланкни суғуртачи беради)

• Паспорт нусхаси

• Техпаспорт нусхаси

• Ҳайдовчилик гувоҳномаси нусхаси

• Айбдорнинг ОСАГО полиси нусхаси ёки оригинали

• ЙҲХБ ҳужжатлари (ЙТҲ ҳақида маълумотнома, протокол нусхаси)

• Банк реквизитлари

Зарар баҳоси:

Суғурта компанияси автомобиль шикастларини кўриб чиқади ва баҳолайди. Сиз кўрик пайтида иштирок этиш ҳуқуқига эгасиз.

Қарор кутиш:

Суғурта компанияси ҳужжатларни кўриб чиқиб, тўлов ҳақида қарор чиқаради (одатда 30 кунгача). ОСАГО бўйича тўлов миқдори қонун билан чекланган — мол-мулк зарари учун 14 млн сўмгача.

Муҳим: Автомобилни суғурта вакили кўрмасдан олдин таъмирлаш мумкин эмас!

Европротокол (соддалаштирилган расмийлаштириш)

Агар зарар оз бўлса, жабрланувчилар бўлмаса, ҳайдовчилар ЙТҲ сабаби ҳақида келишса ва ҳар иккаласида амалдаги ОСАГО полиси бўлса — ЙТҲни ГАИ чақирмасдан, ЙТҲ тўғрисидаги хабарнома (Европротокол) тўлдириш орқали расмийлаштириш мумкин. Аммо бу тартиб барча ҳолатлар учун мос келмайди, янги ҳайдовчилар учун эса ЙҲХБ чақириш ишончлироқ ҳисобланади.

Хулоса

Ушбу алгоритмга риоя қилиш ЙТҲ пайтида тўғри ҳаракат қилишингизга ёрдам беради ва ОСАГО автосуғурта полисининг имкониятларидан самарали фойдаланишни таъминлайди.