
ОСГОР нима ва бизнес учун нима учун керак?
Мажбурий иш берувчи фуқаролик жавобгарлиги суғуртаси (ОСГОР) — Ўзбекистонда ишчи-ходимларга эга бўлган барча иш берувчилар учун мажбурий ҳисобланади. Тизим 2009 йилдан амал қилиб келмоқда ва 2009 йил 16 апрелда қабул қилинган қонун асосида тартибга солинади.
Асосий маълумотлар:
Барча иш берувчилар (юридик шахслар ва якка тартибдаги тадбиркорлар) учун мажбурий
Ходим хизмат вазифасини бажараётган пайтда ҳаётига ва соғлиғига етказилган зарарни қоплайди
Суғурта суммаси: ҳар бир ходим учун энг кам иш ҳақининг 50 баробари
Договор муддати: 1 йил, узлуксиз узайтирилиши шарт
Штрафлар: 5 тадан 50 тагача энг кам иш ҳақи миқдорида
ОСГОР нархи қандай ҳисобланади?
Суғурта мукофоти (премия) учта асосий омилга боғлиқ:
Формула: Суғурта мукофоти = Суғурта суммаси × 0,1% × хавф синфи коэффициенти × ходимлар сони
Базавий ставка: 0,1% йиллик
Барча фаолият турлари 20 хавф синфига бўлинган, коэффициентлар турлича
Синф | Коэффициент | Фаолият мисоллари |
---|
1 | 0,571 | Лойиҳа ташкилотлари, улгуржи савдо |
2 | 0,857 | Стандартизация марказлари, божхона хизмати |
3 | 0,857–1,143 | Техник таъмир, чакана савдо, пиво ишлаб чиқариш |
4 | 1,429 | Лифтлар ишлаб чиқариш |
5 | 1,429 | Автотранспорт таъмири, ахборот воситалари |
6 | 1,714 | Гидроэлектростанциялар |
7 | 2,00–2,286 | Полимер ишлаб чиқариш |
8 | 2,286–2,571 | Тепловая электростанциялар |
9 | 2,857 | Пластмасса маҳсулотлари ишлаб чиқариш |
10 | 3,143 | Рангли металл ломини қайта ишлаш |
11 | 3,143 | Қаттиқ қотишмалар ишлаб чиқариш |
12 | 3,429–3,714 | Электро қурилмалар, металлолом қайта ишлаш |
13–14 | 4,00 | Металлургия (трубалар, пўлат, чўян) |
15 | 4,286 | Кимё саноати |
16 | 4,571 | Юқори хавфли ишлаб чиқаришлар |
17 | 5,143 | Кон саноати |
18 | 5,714 | Портловчи моддалар ишлаб чиқариш |
19 | 6,00 | Атом энергетикаси |
20 | 7,714 | Ери остида кўмир қазиб олиш, молибден рудалари |
Амалий мисоллар:
IT-компания (1-синф, 0,571): 50 ходим → минимал мукофот
Қурилиш компанияси (7-синф, 2,286): 100 ходим → IT-компанияга қараганда 4 баравар кўпроқ
Металлургия заводи (14-синф, 4,00): 500 ходим → IT-компанияга нисбатан 7 баравар кўпроқ
ОСГОР нималарни қоплайди?
Суғурта ҳолатлари:
Иш вақтида олган жароҳатлар
Касб касалликлари
Хизмат вақтида вафот этиш
Меҳнат фаолияти билан боғлиқ соғлиққа етказилган зарар
Тўлов турлари:
Йўқолган иш ҳақини компенсациялаш (100% гача)
Тиббий харажатлар
Бир марталик тўловлар (ногиронлик, вафот)
Вафот этган ходим оиласига ойлик тўловлар
Иш берувчи нима қилиши керак?
Договор тузиш:
Корхона рўйхатдан ўтганидан ёки биринчи ходим қабул қилинганидан сўнг 30 кун ичида
Талаб этиладиган ҳужжатлар: фаолият тури, ходимлар сони, меҳнат муҳофазаси чоралари
Тўлов: бир йўла ёки қисмларга бўлиб
Суғурта ҳолатида:
3 иш куни ичида суғурта компаниясини хабардор қилиш
Ҳужжатлар тақдим этиш (акти, тиббий маълумотлар, далолатномалар)
Расмий тергов — суғурта компанияси томонидан
Барча ҳужжатлар қабул қилинганидан кейин 30 кун ичида тўлов амалга оширилади
Назорат ва жарималар
Назорат органлари:
Жарималар:
Қандай суғурта компаниясини танлаш керак?
Талаблар:
Танлаш мезонлари:
Тарифлар — давлат томонидан белгиланган
Эътиборли зарарлар тарихи — чегирма имкони
Ҳужжат топшириш осонлиги
Мижозлар фикри ва репутация
Амалий тавсиялар
ОСГОР харажатларини камайтириш:
Меҳнат муҳофазасини яхшилаш → тариф чегирмаси
Фаолиятни тўғри классификация қилиш → хавф синфини тўғри белгилаш
Травматизм бўйича статистикани юритиш
Ходимларни ўқитиш — бахтсиз ҳодисалар эҳтимолини пасайтиради
Энг кўп учрайдиган хатолар:
Договорни ўз вақтида тузмаслик
Ходимлар сонидаги ўзгаришларни билдирмаслик
Суғурта ҳолатини кеч хабар қилиш
Ҳужжатларни нотўғри расмийлаштириш
ОСГОРнинг рақамлаштирилиши:
Хулоса
ОСГОР — бу шунчаки харажат эмас, балки иш берувчи ва ходимлар учун молиявий хавф-хатарлардан ҳимоя. Суғуртани ўз вақтида расмийлаштириш, хавфлар классификациясини тўғри тушуниш ва ишончли суғурта компаниясини танлаш бизнес учун муҳим аҳамиятга эга. Бу нафақат қонуний талабни бажариш, балки иқтисодий жиҳатдан оқилона ечимдир.