Ўзбекистонда кўплаб автомобилистлар ОСАГО (ОСГОВТС)ни қонун билан мажбурий қилиб қўйилган расмийлик деб қабул қилишади. Аммо бу қуруқ таърифлар ва рақамлар ортида автосуғурта ҳақиқатан ҳам одамларни катта молиявий йўқотишлардан сақлаб қолган воқеий ҳикоялар яширингандир. Ушбу мақолада суғурта компаниялари амалиётидан олинган бир неча ҳолатларни баён қиламиз — уларда ОСАГО полиси мижозлар бюджети учун ҳақиқий қутқарувчи бўлган.
Рашид, 28 ёшда, ҳайдовчилик тажрибаси — 3 йил, Тошкент:
«Оддий иш кунида Кичик ҳалқа йўлида ҳаракатланаётгандим. Бир пайт йўлда ит чиқиб қолди ва олдиндаги машина кескин тўхтади. Мен тормоз боса олмай, унинг орқа бамперига урилиб кетдим. Омадим келиб, тезлик паст бўлгани учун ҳеч ким жароҳатланмади, аммо у машина — янги Toyota Camry — орқа бампери, багаж ва фонарлари жиддий шикастланди.
ГАИни чақирдик, ЙТҲни расмийлаштирдик, мен айбдор деб топилдим. Camry эгаси зарарни баҳолади — 12 миллион сўм! Мен учун бу жуда катта сумма эди. Омадим келиб, менда амалдаги ОСАГО полиси бор эди — уни онлайн суғурта орқали расмийлаштиргандим. Дарҳол суғурта компаниямга мурожаат қилдим.
Суғуртачи тезда аризамни қабул қилди, машинани кўздан кечирди ва 20 кун ичида бутун зарарни қоплади. Мен бир сўм ҳам тўламадим. Полис менга тахминан 300 минг сўмга тушганди, лекин 12 миллион сўм зарардан асради! Энди полисни ўз вақтида янгилаб тураман ва бошқаларга ҳам тавсия қиламан.»
Нигора, 25 ёшда, ҳайдовчилик тажрибаси — 6 ой, Самарқанд:
«Ҳайдовчилик гувоҳномасини олганимга бор-йўғи ярим йил бўлганди. Биринчи машинамни — Chevrolet Spark’ни — сотиб олдим. Албатта, ОСАГО полисини дарҳол онлайн расмийлаштирдим.
Декабрда, биринчи қор ёққан куни, бурилишда тезликни нотўғри баҳоладим ва машинамни муз йўлда айлантириб юборди. Мен туриб турган Mercedes-Benz GL’га урилиб кетдим. Унда чап томон тўлиқ шикастланди.
Mercedes эгаси жуда ғазабланди ва таъмир нархи камида 20 миллион сўм бўлишини айтди. Мен учун бу жуда оғир зарба эди — ёш мутахассис сифатида маошим кичик эди. Аммо ОСАГО полисим борлигини эсладим.
Ҳужжатларни расмийлаштиргандан сўнг, суғурта компаниямга мурожаат қилдик. Ҳатто ОСАГО лимити 14 миллион сўм бўлса-да, суғуртачи максимал тўловни амалга оширди. Мен фақат фарқни қопладим — бу эса бутун суммага нисбатан анча арзон бўлди. Мени қарз ва кредитдан айнан автосуғурта сақлаб қолди.»
Акмал, 35 ёшда, ҳайдовчилик тажрибаси — 10 йил, Бухоро:
«Ўтган йили мен енгил ЙТҲга учрадим — қатнов йўналишини ўзгартирганда бошқа машинанинг ён томонига енгил уриб кетдим. Фақат кичик чўкиш ва тирналиш кўринди. Биз ГАИни чақирмасдан, ўзаро келишиб 500 минг сўм компенсация беришга келишдик.
Бироқ икки кундан сўнг у ҳайдовчи қўнғироқ қилди ва сервисда яширин шикастлар аниқланганини айтди — эшик конструкцияси шикастланган, бутун эшикни алмаштириш ва бўяш керак экан. Таъмир нархи 4.5 миллион сўмга чиқибди. У бутун тўловни талаб қилди ва судга мурожаат қилишини айтди.
Мен суғурта компаниямга мурожаат қилдим. Яхшиямки, полисим бундай ҳолатларни ҳам қамраб оларди — ҳатто ЙТҲ расман расмийлаштирилмаган бўлса ҳам (бу тавсия этилмайди!). Суғуртачи ўз экспертизасини ўтказди, талаблар асосли эканини тасдиқлади ва тўловни амалга оширди. Бу ҳодиса менга икки сабоқ берди: ЙТҲни ҳар доим расман расмийлаштиринг ва полиснинг қимматини қадрланг.»
Дилшод, 42 ёшда, ҳайдовчилик тажрибаси — 15 йил, Фарғона:
«Мен учун энг оғир ЙТҲ икки йил олдин содир бўлган. Нам йўлда машинани бошқара олмай, бошқа автомашина билан тўқнашдим. Ундаги йўловчи ўрта даражада тан жароҳати олди — қўл синиши ва мия чайқалиши. Уни шифохонага ётқизишди ва узоқ даволаниш талаб қилинди.
Машинани таъмирлаш (8 млн сўм)дан ташқари, шифохона харажатлари ва маънавий зарар учун компенсация талаб қилинди. Жами талаб 20 миллион сўм атрофида эди. Мен ва оилам учун бу кўтариб бўлмас маблағ эди.
Шукрки, менда амалдаги ОСАГО полиси бор эди. Суғурта компанияси таъмир учун ҳам, даволаниш харажатлари учун ҳам белгиланган лимит доирасида барча тўловларни ўз зиммасига олди. Бу менга молиявий ҳалокатдан сақланишга ва тикланишга эътибор қаратишга ёрдам берди.»
Бу ҳикоялар ОСАГО — бу ГАИ учун “қоғоз” эмас, балки ҳақиқий молиявий ҳимоя эканини кўрсатади. Ҳатто кичик ЙТҲ ҳам катта харажатларга олиб келиши мумкин — айниқса, қиммат машина ёки инсон жабрланса.
Ўзбекистонда ОСАГО полиси арзон (ўртача 300–500 минг сўм/йил), аммо потенциал тўлов миқдори 40 миллион сўмгача етиши мумкин. Шу боис автосуғурта — ҳар қандай ҳайдовчи учун энг мақбул молиявий ечимлардан биридир.
Хавотирсиз ҳаёт учун тангаларни аяманг — полисни ўз вақтида расмийлаштиринг ва янгилаб боринг. Бугунда бу жуда осон — интернет орқали 5 дақиқада суғурта харид қилиш мумкин.
Йўл-транспорт ҳодисаси содир бўлганда ҳайдовчилар кўпинча танлов олдида қолишади: ЙТҲни мустақил равишда европротокол асосида расмийлаштириш ёки ГАИ ходимларини чақириб, стандарт тартибда ҳужжатлаштириш. Ҳар икки усулнинг ўз афзалликлари ва камчиликлари мавжуд, ва тўғри танлов суғурта тўловини олиш тезлиги ҳамда миқдорига жиддий таъсир кўрсатиши мумкин.
Ҳар йили Ўзбекистон йўлларида автомобиллар сони ортиб бораётгани сингари, йўл-транспорт ҳодисалари (ЙТҲ) сони ҳам кўпаймоқда. Кичик ЙТҲларни расмийлаштириш жараёнини енгиллаштириш мақсадида мамлакатда “Европротокол” тизими жорий этилган. Унга кўра ҳайдовчилар ГАИ ходимларини чақирмасдан туриб, авария ҳолатини мустақил равишда расмийлаштиришлари мумкин.
Ажойиб янгиликлар — акциялар муддати узайтирилмоқда! Бизнинг “ОСAГО учун iPhone ютинг” ва “Тўлиқ КАСКО ютинг” акцияларимизга мисли кўрилмаган талаб бўлди! Иштирок этмоқчи бўлганлар сони кутилганидан анча юқори бўлди — бир ой етарли эмаслиги маълум бўлди. Шунинг учун қарор қабул қилинди: ҳар икки акция ҳам 2025 йил 31 августгача узайтирилади!
ЕвроПротокол йўл-транспорт ҳодисаларини расмийлаштириш жараёнини анча соддалаштиради, аммо ҳужжатларни нотўғри тўлдириш суғурта товонини олишда жиддий муаммоларга олиб келиши мумкин. Суғурта компаниялари статистикасига кўра, ЕвроПротокол асосида берилган аризаларнинг тахминан 30 фоизи расмийлаштиришдаги хатоликлар туфайли рад этилади. Қуйида энг кенг тарқалган хатолар ва улардан қандай қочиш мумкинлиги ҳақида маълумот бериб ўтамиз.
